Zaburzenia tego typu pokazują korelację pomiędzy funkcjonowaniem somatycznym, a psychiką człowieka. Obecnie stanowią one coraz bardziej istotny problem społeczny, do zwiększenia liczby chorych bez wątpienia przyczynia się wszechobecna kultura masowa ze swoimi kanonami urody. Najczęściej dotyczą one kobiet w grupie wiekowej od 15 do 30 lat. Mężczyźni kilkukrotnie rzadziej chorują na zaburzenia odżywiania, jednak jeżeli dotkną ich zaburzenia tego typu, przebieg jest z reguły bardziej skomplikowany.
Jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa)
W dużym skrócie jadłowstręt psychiczny to choroba, która polega na ograniczaniu przyjmowanych pokarmów w sposób świadomy, co prowadzi do spadku masy ciała, a w skrajnych przypadkach do wyniszczenia organizmu. Często restrykcyjnej diecie towarzyszą: prowokowanie wymiotów, nadużywanie środków przeczyszczających, intensywne ćwiczenia fizyczne. Niestety może być to choroba śmiertelna. Od 10-20% chorych umiera z powodu samobójstwa lub z powodu powikłań somatycznych. Jest to choroba z największym ryzykiem zgonu spośród wszystkich zaburzeń psychicznych. Do wystąpienia tego typu zaburzeń może predysponować osobowość anankastyczna.
Żarłoczność psychiczna (bulimia)
Główną cechą bulimii jest nadmierne skupienie się na jedzeniu, epizody spożywania dużych ilości jedzenia w krótkim czasie. Następnie z powodu wyrzutów sumienia, lęków przed przybraniem na masie pacjentka prowokuje wymioty. Kobiety chorują na bulimię ok. 10 razy częściej niż mężczyźni. Bulimia często współwystępuje z innymi zaburzeniami psychicznymi – zaburzeniami osobowości, uzależnieniami, zaburzeniami lękowymi czy depresją.
Leczenie
Ważnym nurtem, który ma istotne znaczenie w leczeniu zaburzeń odżywiania jest psychoterapia systemowa, zwłaszcza jeżeli problem dotyczy nastolatka. Wynika to z faktu, że w większości modeli psychologicznych głównym powodem zaburzeń odżywiania są nieprawidłowe relacje w rodzinie. Najistotniejszym czynnikiem, który wpływa na rozwój zaburzeń odżywiania są bliskie, sztywne relacje w najbliższym środowisku, które nie sprzyjają budowaniu własnej autonomii. Często w takiej sytuacji odchudzanie się i ilość spożywanych posiłków jest jedną z niewielu rzeczy, na które pacjent ma realny wpływ. W myśl terapii systemowej osoba, u której występują niepokojące objawy jest jedynie reprezentantem problemów całej rodziny.
Optymalnym rozwiązaniem jest korzystanie przez pacjenta oprócz terapii rodzinnej również z psychoterapii indywidualnej, głównie poznawczo-behawioralnej.
Farmakoterapia bywa przydatna, szczególnie w przypadku współistniejących objawów depresyjnych lub lękowych.
Finalnym celem terapii jest zrozumienie, że tak na prawdę problem dotyczy posługiwania się językiem emocji, relacji międzyludzkich, nie ogranicza się tylko i wyłącznie do nieprawidłowego odżywiania.
Opracowanie:
Psychiatra Maciej Grabowski