Psychiatra Radom

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) u osób dorosłych

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) u osób dorosłych

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (attention deficit hyperactivity disorder) jest stanem klinicznym, który objawia się upośledzeniem funkcjonowania w wielu aspektach. Powoduje trudności w funkcjonowaniu w wielu dziedzinach życia (nauka, relacje międzyludzkie, społeczne). Objawy zazwyczaj pojawiają się w okresie pierwszych pięciu lat życia – brak wytrwałości w realizacji rozpoczętych działań, częste przechodzenie do kolejnych aktywności bez ukończenia już rozpoczętych, nadmierna aktywność, ruchliwość.

Przyczyny

Przyjmuje się, że czynniki genetyczne odpowiadają za 75% przypadków, głównie dotyczy to genów kodujących transmisję dopaminergiczną. Istotny wydaje się być również wpływ teratogenów na rozwój płodu np. nadużywanie przez matkę w okresie ciąży substancji psychoaktywnych, zatrucia niektórymi substancjami, metalami ciężkimi. Obciążającym czynnikiem jest również przemoc rodzinna i inne nadużycia. U osób z ADHD występują zaburzenia w funkcjonowaniu układów dopaminergicznego i noradrenergicznego, które odpowiadają za procesy motywacyjne, ruchowe i funkcje wykonawcze w OUN*.

Najistotniejsze objawy

U ponad 60% dzieci z ADHD obserwujemy objawy również w wieku dorosłym. Do najważniejszych objawów ADHD u osób dorosłych należą: nieuwaga, „niemożność odpoczynku”, impulsywność. Osoby te często pozostają w ciągłym ruchu, mają kłopoty W większości krajów leczenie farmakologiczne zaleca się dopiero wobec nieskuteczności oddziaływań środowiskowych i behawioralnych. Przyjmuje się, że leczenie farmakologiczne może być pomocne nawet dla 80% pacjentów. Jako leczenie pierwszego rzutu zaleca się terapię poznawczo-behawioralna, która ma za zadanie poprawę zachowania i procesów poznawczych. Istotna jest również edukacja opiekunów, rodziców, nauczycieli. Pomocna jest również terapia rodzinna, trening umiejętności społecznych oraz specyficzne treningi nakierowane na poprawę umiejętności szkolnych, koordynacji ruchowej. W Polsce dostępne są 2 substancje zarejestrowane w leczeniu ADHD: atomoksetyna (inhibitor wychwytu zwrotnego noradrenaliny) oraz metylofenidat (lek psychostymulujący, inhibitor wychwytu zwrotnego noradrenaliny i dopaminy). Leki włączamy u dzieci od 6 r.ż. Wyłącznie jako jeden z elementów kompleksowego leczenia. w skupieniu uwagi na jednej czynności, gubią rzeczy, w trakcie monotonnych czynności często uciekają myślami w kierunku fantazji. ADHD predysponuje również do rozwoju zaburzeń osobowości i uzależnień. Często, już w okresie dziecięcym, pojawia się osłabienie funkcji poznawczych, specyficzne opóźnienia w rozwoju mowy. Koniecznym warunkiem rozpoznania ADHD w wieku dorosłym jest występowanie objawów w okresie dzieciństwa.

Diagnoza i leczenie

Rozpoznanie ADHD to proces skomplikowany i wymaga zazwyczaj kilku wizyt. Diagnoza opiera się przede wszystkim na dokładnym badaniu psychiatrycznym, które powinno obejmować wywiad dotyczący przebiegu poszczególnych etapów rozwoju, analizę obecnych i występujących w przeszłości objawów, ich wpływ na codzienne funkcjonowanie pacjenta oraz innych zaburzeń psychicznych u danej osoby. Pomocne bywa także zebranie wywiadu obiektywnego od rodziców, starszych krewnych pacjenta, opiekunów, nauczycieli. Do postawienia rozpoznania ADHD pomocne mogą być również testy, np. MOXO, DIVA 5, wypełniony w towarzystwie osoby, która posiada doświadczenie w diagnozie ADHD. Przesiewowym testem, który można wykonać samodzielnie jest np. ASRS.

OUN*- ośrodkowy układ nerwowy

Opracowanie:
Psychiatra Radom – Maciej Grabowski

Poprzedni Wpis
Następny Wpis