Często okres ciąży jest utożsamiany za najpiękniejszy czas w życiu każdej kobiety. O ile w mediach często mówi się o depresji poporodowej lub baby blues, często pomija się obniżenie nastroju w okresie samej ciąży. Nawet upragniona i wyczekiwana ciąża może czasami wiązać się ze zmianą dotychczasowego trybu życia, który niekiedy prowadzi do wystąpienia negatywnych emocji. Znacznej grupie kobiet ciężko odnaleźć się w takiej sytuacji. Z badań [1] wynika, że rozpowszechnienie zaburzeń depresyjnych wynosi 12,7% w okresie ciąży, 5,7% od momentu porodu do 2 miesięcy po urodzeniu dziecka, 6,5% po 6 miesiącach i 21,9% po 12 miesiącach.
Jakie czynniki zwiększają ryzyko wystąpienia depresji w czasie ciąży?
- Wcześniejsze epizody depresji u pacjentki.
- Zaburzenia afektywne występujące w najbliższej rodzinie.
- Brak wsparcia ze strony ojca dziecka i otoczenia.
- Długa hospitalizacja lub inne komplikacje w okresie ciąży.
- Samotne macierzyństwo.
- Młody wiek matki.
- Obciążenie chorobami somatycznymi.
- Zaburzenia odżywiania w wywiadzie.
Nieleczona depresja wiąże się z wieloma poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi i społecznymi dla matki oraz jej dziecka. Ponadto kobiety, które doświadczają depresji w czasie ciąży, są znacznie bardziej narażone na depresję poporodową. Więcej informacji na temat depresji w ciąży i czynników, które mogą ją wywołać dowiesz się ze strony —> psychiatra Radom – Maciej Grabowski.
Psychoterapia jako metoda z wyboru
Większość wytycznych w wielu krajach zgodnie wskazuje psychoterapię jako preferowaną formę leczenia w wypadku depresji o umiarkowanym i łagodnym nasileniu, szczególnie na początkowym etapie.
Farmakoterapia
Istnieje konsensus co do tego, że potencjalne szkody i korzyści wynikające ze
stosowania zaproponowanych leków, powinny zostać omówione z pacjentką, aby umożliwić jej podjęcie świadomej decyzji dotyczącej preferowanej formy leczenia.
Za każdym razem przed podjęciem leczenia u kobiet ciężarnych należy rozważyć wpływ choroby oraz ewentualnie włączanych leków na rozwijający się płód. W przypadku ciężkiego epizodu depresji przy podejmowaniu decyzji o rozpoczęciu farmakoterapii należy również brać pod uwagę możliwe konsekwencje zaniechania takiego postępowania. Istnieją badania wg , których może to prowadzić do niższej masy urodzeniowej, przedwczesnego porodu, wiązane jest to z długotrwałym stresem, który matka przeżywa w okresie nieleczonego epizodu depresji. Problemy psychiczne matki mogą również zaburzyć proces przywiązywania się pomiędzy dzieckiem, a matką już po porodzie, co w przyszłości może objawić się u dziecka pod postacią zaburzeń zachowania lub trudności w nauce.
Najważniejsze zasady farmakoterapii w okresie ciąży:
- stosujemy leki w monoterapii,
- stosujemy leki w najmniejszej skutecznej dawce, w przypadku wyższych dawek dobowych zaleca się przyjmowanie mniejszych dawek kilka razy w ciągu dnia.
- Należy unikać farmakoterapii w I trymestrze ciąży, jest to okres organogenezy.
- Należy unikać farmakoterapii w ostatnich 2-3 tyg. ciąży, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia objawów abstynencyjnych i toksycznych u noworodka.
[1] Gavin NI, Gaynes BN, Lohr KN, Meltzer-Brody S, Gartlehner G, Swinson T.Perinatal depression:
A systematic review of prevalence and incidence. Obstet. Gynecol. 2005; 106(5 Pt 1); 1071–1083